نقش مامایی در سلامت مادر و نوزاد
یکی از شاخههای علوم پزشکی مامایی است که به مراقبتهای پیش، حین و پس از بارداری میپردازد. مامایی علاوه بر سلامت فیزیکی نقش بسیار مهمی در بهداشت روانی و اجتماعی مادر و خانواده دارد. در ادامه این مقاله از کاوت، به بررسی اهمیت مامایی، وظایف و نقش آنها در جامعه پزشکی میپردازیم.
تعریف مامایی
ماما به شخصی گفته میشود که دارای مدرک تحصیلی کارشناسی یا کارشناسی ارشد باشد و پروانه رسمی مامایی را کسب کرده باشد. مامایی علمی است که با پیشگیری، مراقبت ودرمان مشکلات مربوط به دوران بارداری و زایمان و پس از آن سر و کار دارد. هدف اصلی مامایی حفظ سلامت مادر و نوزاد و کاهش عوارض ناشی از بارداری و زایمان است. این رشته ترکیبی است از دانش پزشکی، مراقبتی و حمایتی که نیازمند مهارتهای تخصصی بالاست.
مزیت رشته مامایی
یکی از مهمترین مزایای این رشته، بازار کار زیاد آن است. آینده شغلی رشته مامایی در ایران همانند دیگر کشورها بسیار روشن بوده و همواره در حال افزایش است. یکی دیگر از مزایای این رشته، ادامه تحصیل تا مقطع دکتری است که با توجه به پیشرفت روزافزون این رشته، کلیه دانشگاهها از سطح علمی بالایی در زمینه تدریس مامایی برخوردارند. مدت زمان تحصیل در این رشته نسبت به سایر رشتههای پزشکی کوتاهتر بوده و داوطلبان سریعتر وارد بازار کار میشوند.
اهمیت رشته مامایی
سلامت مادر و نوزاد از شاخصهای مهم توسعه سلامت در هر جامعه به شمار میرود. با توجه به آمارها، مراقبتهای مناسب مامایی میتواند تا حد زیادی میزان مرگ و میر مادران و نوزادان را کاهش دهد. همچنین مامایی نقش مهمی را در آموزش خانوادهها درباره بهداشت، تغذیه، پیشگیری از بیماریها و آمادگی برای زایمان ایفا میکنند.
وظایف یک ماما چیست؟
- مراقبتهای دوران بارداری
- بررسی سلامت مادر و نوزاد با انجام معاینات منظم
- آموزش و مشاوره به مادر درباره تغذیه، ورزش، بهداشت فردی و پیشگیری از بیماریها
- همراهی مادر در زایمان طبیعی و کمک به او برای کاهش درد و اضطراب
- مراقبت از نوزاد تازه متولد شده و آموزش شیردهی به مادر
- شناسایی مشکلات و ارجاع به پزشک متخصص در مواقع ضروری
“بیشتر بدانید: متخصص زنان و زایمان؛ نقش و اهمیت در سلامت زنان“
مهارتهای مورد نیاز مامایی
یک ماما برای انجام موثر وظایف خود باید دانش علمی به روز، مهارتهای بالینی و توانایی ارتباط موثر با مادران و خانوادهها را داشته باشد. همچنین داشتن صبر، توانایی و مدیریت شرایط اضطراری از نکات بسیار مهمی است که یک ماما باید رعایت کند. رشته مامایی علاوه بر دانش پزشکی، نیازمند درکی عمیق از جنبههای روانی و اجتماعی خانواده است.
نقش مامایی در پیشگیری از بیماریها
مامایی تنها به مراقبتهای درمانی محدود نمیشود، بلکه در پیشگیری از بسیاری از بیماریها نقش حیاتی دارد. آموزش مادران درباره بهداشت فردی، واکسیناسیون به موقع و تغذیه مناسب میتواند از ابتلا به انواع بیماریهای مختلف پیشگیری کند. همچنین ماماها با شناسایی زود هنگام مشکلات و ارجاع به موقع به پزشک متخصص، از بروز عوارض جدی جلوگیری میکنند.
چالشهای رشته مامایی
مامایی با وجود اهمیت بسیار زیادی که دارد دارای چالشهای متعددی است از جمله: کمبود نیروی انسانی متخصص، نبود تجهیزات کافی و امکانات محدود در برخی مناطق، باعث میشود که کیفیت مراقبتها کاهش پیدا کند. علاوه بر این باورهای سنتی و کم اطلاعی برخی خانوادهها درباره زایمان طبیعی و مراقبتهای پس از زایمان میتواند مانع ارائه خدمات مناسب شود.
تفاوت ماما و متخصص زنان و زایمان
ماما:
- مراقبتهای بارداری، زایمان، پس از زایمان و مراقبتهای اولیه از نوزاد
- بیشتر روی مراقبتهای پیشگیرانه و طبیعی تمرکز دارد، مثل کمک به زایمان طبیعی، آموزش مراقبتهای بارداری، شیردهی و سلامت زنان در طول بارداری و پس از آن.
- معمولاً در بیمارستانها، مراکز بهداشتی و خانههای زایمان فعالیت میکند.
- در تحصیلات معمولاً دوره کارشناسی مامایی را گذرانده و مجوز کار به عنوان ماما دارد.
متخصص زنان و زایمان
- متخصص زنان برای تشخیص و درمان انواع بیماریهای زنان آموزش دیده است.
- متخصص زنان علاوه بر دورهی تخصصی، دورهی پزشکی عمومی را نیز طی کرده و به طور کامل و دقیق به علم پزشکی و آناتومی بدن خانمها تسلط دارد.
- میتواند علاوه بر مراقبتهای بارداری، تشخیص و درمان بیماریهای پیچیده زنان، جراحیهای زنان، نازایی، مشکلات هورمونی و سایر مسائل تخصصی را انجام دهد.
- میتواند انجام سزارین، هیسترکتومی (برداشتن رحم) و سایر جراحیهای تخصصی را انجام دهد.
- در بیمارستانها و کلینیکهای تخصصی فعالیت میکند.
کدام انتخاب مناسبتری است؟ ماما یا متخصص زنان؟
- ماما: مناسب برای بارداری کمریسک و زایمان طبیعی. مراقبت شخصیتر و کمدخالتتر دارد.
- متخصص زنان: مناسب برای بارداری پرخطر، سزارین، یا عارضههای پزشکی. توانایی انجام جراحی و کنترل شرایط بحرانی.
اما به طور کلی، تحت نظر یک پزشک متخصص بودن همیشه اولویت بهتری است و ریسک انواع خطرات پایینتر است.
سخن آخر:
مامایی یکی از ارکان اصلی علوم پزشکی است که میتواند سلامت مادر و نوزاد را تضمین کند. نقش یک ماما تنها در زمان بارداری و زایمان نیست، بلکه آنها در آموزش، پیشگیری از بیماریها و حمایتهای پس از زایمان نقش ویژهای دارند.